ابهر شهر خانه های سفید

تعدادی از آرامگاه ها،امامزاده ها و زیارتگاه ها در شهرستان ابهر

تعدادی از آرامگاه ها،امامزاده ها و زیارتگاه ها در شهرستان ابهر در نوشته های قبلی معرفی شده اند اینجا برخی دیگر  از اماکن مذهبی و تاریخی شهرستان ابهر را معرفی می کنم
بنای امام‌ زاده اسماعیل ابهر

در شمال شهرستان ابهر، بنای تاریخی و زیبایی وجود دارد که تماماً آجری بوده و گنبد زیبایی بر فراز آن به چشم می خورد که از نوع دو جداره است. بنای تاریخی و زیبای امام زاده اسماعیل که او را از نوادگان امام علی (ع) می دانند، دارای تزیینات داخلی و خارجی با ارزشی است. سطوح خارجی این گنبد دارای تزیینات پرکاری بوده که از پایین به بالا با کاشی هایی به رنگ سفید، مشکی، زرد و سبز تزیین شده است. تزیینات داخلی این بنا شامل، گچ کاری و آیینه ‌کاری های زیبایی متشکل از گل و بوته‌های اسلیمی و تصاویر رنگارنگ پرندگان، جلوه خاصی به درون این بقعه بخشیده است. پلان این بقعه هشت ضلعی بوده و از درون به مربع تبدیل می شود. ضلع های هشتگانه آن یک در میان به طور قرینه از چهار ایوان ورودی به شبستان و به سبک قوس های جناغی ساخته شده است. ظاهراً این بنا در قرن نهم هجری قمری ساخته شده است و تزیینات آن به دوره صفویه تعلق دارد. برخی تذکره نویسان از دفن امام زاده اسماعیل در این بقعه سخن گفته اند و آن را مربوط به قرن ششم هجری قمری می دانند ولی سبک معماری بنا، نشان دهنده ساخت آن در قرن نهم است.
بقعه امام زاده یحیی ابهر
بقعه امام زاده یحیی که او را از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می دانند، در شهر صایین قلعه قرار گرفته و قدمت آن به قرن هشتم هجری قمری می رسد. این بنا در یک فضای کاملاً روستایی و در جوار باغ های بیرون شهر احداث شده است. تپه تاریخی صایین قلعه در داخل محوطه این بقعه قرارگرفته و بر جذابیت آن افزوده است. داخل این بنای آجری و ساده، فاقد هرگونه تزیینات بوده و تزیینات نمای بیرونی آن نیز منحصر به یک ردیف کاشی فیروزه ای کار شده در منتهی الیه گنبد است. ضریح زیبایی که داخل شبستان بر روی مزار نهاده شده و صندوق چوبی منبت کاری شده ای که داخل بقعه قرار دارد، هنری ترین اشیای این بقعه هستند. صندوق مزبور از نمونه های باارزش منبت کاری قرن هشتم است که دیواره های آن با نگاره های گیاهی پرکار و خوش نقش تزیین شده است. در سمت شمالی صندوق، کتیبه ای وجود دارد که نام سازنده صندوق و آیاتی از قرآن مجید و تاریخ 797 هجری قمری بر آن حک شده است. پلان این بنا با بقعه قیدار نبی واقع در خدابنده قابل مقایسه است و با شماره 980 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
بقعه امام زاده محمد ابهر
پلان بنای امام زاده محمد که او را از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) می دانند، مستطیل شکل است و قدمت آن به قرن ششم هجری قمری می رسد. این بقعه در مرکز شهر ابهر، در خیابان امام خمینی و کنار مسجد نور قرار گرفته است. بر روی مزار امام زاده محمد ضریح کوچک و ساده ای از جنس چوب نصب شده است.کاشیکاری گنبد فوق العاده زیباست این مکان مقدس در میان اهالی به گوی امامزاده معروف است

بقعه امام زاده کهریز ابهر
قدمت بنای تاریخی و زیبای امام زاده کهریز سلطانیه به دوره صفویه می رسد. این بنای آرامگاهی در یک کیلومتری باختر محوطه تاریخی سلطانیه قرار گرفته و به دلیل مجاورت با قنات کهریز به امام زاده کهریز معروف شده است. این اثر تاریخی از آجر و سنگ لاشه ساخته شده و نمای خارجی آن هشت ضلعی است که در صحن داخلی به فضای چلیپایی تبدیل می شود. در صحن آرامگاه سنگ قبری وجود دارد که دارای تکنیک ساخت و تزیینات پرکاری است و بر غنای تاریخی، هنری و فرهنگی این بنای تاریخی افزوده است. این بقعه را امام زاده قاسم یا امام زاده عبدالله نیز می گویند که دلیل این نام گذاری چندان مشخص نیست. بنای امام زاده کهریز با شماره 2372 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
امام زاده عبدالخیر ابهر
بنای آرامگاهی امام زاده عبدالخیر که به لحاظ ساخت و معماری به اواخر دوره صفویه تا قاجاریه نسبت داده می شود، در میان یک قبرستان تاریخی در باختر روستای قروه، از توابع شهرستان ابهر قرار گرفته است. این بنای با ارزش تاریخی از نظر تکنیک های معماری با بقعه ملا حسن کاشی قابل مقایسه است. گنبد بنای امام زاده عبدالخیر از نوع درپوشی است و بر روی پلان هشت ضلعی قرار گرفته که در نمای داخلی تبدیل به فضای چلیپایی می شود. این بنا دارای سه فضای ورودی با قوسی هلالی در جهت های شمالی، جنوبی و باختری می باشد.
دیگر امام زاده های شهرستان ابهر
در محدوده شهرستان ابهر امام زاده های دیگری نیز وجود دارند که اطلاعات زیادی از شیوه معماری و چگونگی ساخت آن ها در دست نیست. از جمله این امام زاده ها می توان به مقبره امام زاده یونس در شریف آباد، بقعه امام زاده یعقوب (ع) که قدمت آن به قرن سوم هجری قمری می رسد، بقعه پیر سکینه خاتون که در قرن یازدهم هجری قمری ساخته شده و مقبره سلطان شهید ازناب که به قرن یازدهم هجری قمری مربوط می شود، اشاره کرد.
مقبره شیخ براق ابهر
شیخ براق بابا از بزرگان مسلک مولویه و خاصان دربار سلطان محمد خدابنده (الجایتو) بوده است. مقبره شیخ براق در جنوب باختری محوطه تاریخی سلطانیه قرار گرفته و در گویش مردم این منطقه کچه بورک (کلاه نمدی) نامیده می شود. قدمت این مقبره به دوره ایلخانان مغول می رسد و بنای آن از نوع مقابر برجی هشت ضلعی است که در بخشی از آن خانقاه نیز به چشم می خورد.
آرامگاه پیرسقا ابهر
پیر سقا یکی از قطب‌های صوفیه و در زمره عرفا بوده است و احتمال می رود که کلمه پیر یکی از عناوین صوفیه باشد. بنای تاریخی آرامگاه پیر سقا در روستای پیر سقا و به قولی پیر زاغه در 30 کیلومتری سمت باختری شهر ابهر قرار گرفته است. فرم بنا و نحوه ساخت آن حکایت از ساخت این بنا در دوره صفویه دارد. بنای آرامگاه پیر سقا ابتدا مشرف به یک واحد هشتی است که 90/2 مترعرض و 87/1 متر عمق دارد. پلان آرامگاه از نمای خارجی هشت ضلعی است که چهار ضلع مقابل هم دارای 90/2 متر عرض و چهار ضلع دیگر به شکل قوسی اجرا شده است. پلان قسمت داخلی به شکل چلیپا بوده و سقف بازوی چلیپا با قوس‌های جناغی پوشانده شده و بر هسته مرکزی گنبد زیبایی استوار شده است. این گنبد از نوع تک پوششی بوده و عناصر اجرایی آن از آجر است. در زیر این گنبد مقبره ای است که توسط یک ضریح فلزی محافظت می ‌گردد